İneksütü alerjisi olan bebekler ilk altı ay için de sadece anne sütüyle beslenmeli, anne sütü yetmiyorsa veya altı aydan sonra inek sütünün yerini tutabilecek normal büyüme ve gelişmeyi devam ettirecek ancak süt alerjeni içermeyen mamalar kullanılmalıdır. İşte, bebekler için 9. aydan önce riskli olan, alerjiye en sık yol açan besinler İnek sütü Çocuklarda en sık görülen ve en erken ortaya çıkan besin alerjisidir. İnek sütü bir çok bebek formülünde bulunmaktadır. Alerjisi olan bebekler genellikle ilk semptonları’nı süt bazlı mama aldıktan günler veya haftalar sonra gösterirler. Anne Sütü ile beslenen bebeklerin süt alerjisi olma riski mama ile beslenen bebeklere göre daha düşüktür. İnek sütü alerjisi çoğu zaman karşımıza çoklu gıda alerjisi olarak gelir. Çoklu gıda alerjisi düşünülüyorsa eş zamanlı olarak yumurta, tavuk, dana eti gibi besinler de annenin İneksütü alerjisi olan bebeklerde beslenme ile ilgili ne yapacağını bilmiyorsanız, bir uzmandan destek alabilir. Peynir, kaymak, yoğurt gibi ürünler de ciddi anlamda alerjiye neden olabilir. Alerjinin sebebi, inek sütünün içerisinde bulunan maddelerdir. İnek sütü alerjisi olan bebekler için mama seçimi de çok önemlidir Gluten içermez ve süt, soya ve balık yağı içerir. Bu sebeple alerjisi olan bebekler için önerilmemektedir. Ancak bu karışım prebiyotik içermemektedir bu sebeple kabızlık yaşayan bebeklere önerilmemektedir. SMA Comfort ise hiç anne sütü almayan bebekler için uygundur. A, D, E, K, C, B1, B2 ve B12 kaynağıdır. 20PMMeY. İnek sütü protein allerjisiİSPA çocuklarda en sık görülen ve en erken ortaya çıkan besin alerjilerinden birisidir. Çocukluk çağında İnek Sütü Protein AlerjisiİSPA başlama yaşı genellikle ilk 6 aydır. Erkeklerde daha sık görülmektedir. İSPA’ de klinik semptomlar anne sütü ile beslenen bebeklerde sıklıkla hayatın ilk aylarında, inek sütü içeren formül mamalarla beslenen bebeklerde ise genellikle mama alımını takiben günler veya haftalar içinde ortaya çıkar. İnek sütü allerjisi vücutta birçok organı etkileyebileceğinden neden olacağı sorunlar da değişkenlik gösterir. İnek sütü ve süt ürünlerinin yenmesinden sonra ortaya çıkan ve halk arasında kurdeşen adı verilen, kaşıntılı ve deriden kabarık lezyonlar veya atopik dermatit egzema adı verilen yanaklarda kollarda ve gövdede kaşıntılı, kızarık, kuru ve üzeri kabuklanan lezyonlar oluşması süt alerjisinden şüphelendirmelidir. Bazen süt alımını takiben hırıltılı solunum ve astım atağı oluşması da inek sütü alerjisini düşündürür. Bebekte tekrarlayan veya düzelmeyen ishal, dışkıda kan görülmesi, bazen kabızlık, kusma atakları ve kilo alamama, iştahsızlık gibi bulgularla kendini belli eder. Ağır alerji durumlarında hayatı tehdit eden ve adına anafilaksi dediğimiz şiddetli bir tablo ile de karşılaşabiliriz. Bu tabloda ani nefes daralması, şiddetli karın ağrısı ve kusma, tüm vücutta yaygın kızarıklık ve kabartılar oluşabilir. Acil tedavi gerekir. İnek Sütü Alerjili Çocukta Beslenmede neler yasaklanmalı? İnek sütü alerjisi olan çocukta diğer süt ürünlerini de içeren yoğurt, peynir, ayran, margarin tereyağ ve süt ürünleri ilave edilerek yapılan kek, kurabiye gibi yiyeceklerin de verilmemesi gerekir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde annenin diyetinden de süt ve süt ürünleri çıkarılmalıdır. Süt Proteini İçermeyen Besinler İçecekler Meyveli içecekler, meyve suları, soya sütü, maden suyu, gazoz EkmeklerSütsüz ekmekler, Bileşiminde süt, yoğurt, peynir, süt tozu, süt kreması, kazein ve peynir altı suyu bulunmayan bisküvi ve krakerler. Diğer tahıllar Süt ve süt ürünlerini içermeyen tüm tahıl türleri, Makarnalar, pirinç, Mısır Soya, Formül mama içermeyen kaşık mamaları. Tatlılar Jelatin-Jöleler, meyve buzları ,süt ve süt ürünleri, Margarinsiz yapılmış kek kurabiye gibi tatlılar, meyve tatlıları. Bal, reçel, kahverengi veya beyaz sofra şekeri. Yağlar Tüm bitkisel sıvı yağlar. Sütsüz margarin Meyveler Tüm taze, dondurulmuş veya konserve meyveler Kırmızı etler, Balık tavuk, hindi Fırında, ızgarada pişirilmiş veya suda haşlanmış tüm et türleri. Etler pişirilmeden önce yoğurt veya süt ile marine edilmiş olmamalıdır. Çorbalar Et suyu ile hazırlanan çorbalar Sebze çorbaları Kurubaklagil çorbaları. Sebzeler Süt ve süt ürünleri eklenmeden hazırlanmış tüm taze, dondurulmuş veya konserve sebzeler. Süt Proteini içeren Besinler İçecekler tüm süt çeşitleri, süt ve süt ürünleri ile hazırlanan tüm içecekler kahve kreması / kahve beyazlatıcı, sıcak çikolata, milkshake yoğurt, kefir, kremalı çorbalar Ekmekler Bisküviler, pastalar, muffinler, Waffle, Kek, krakerler ve diğer tüm hazır pastane ve market ürünleri. Diğer tahıllar Süt kazein veya diğer süt ürünleri ile hazırlanan veya ön pişirme işlemi uygulanan tahıllar. Eriştesüt ve süt ürünleri katılmadan hazırlanan erişte bulunabilir Bazı pirinç unları. Tatlılar Kekler, kurabiyeler, Krem karamel, Pudingler, pastalar ve diğer tatlılar. Şerbetli sütlü tatlılar. Dondurma, kremalı paylar. Kazandibi, sütlaç, Muhallebi, profiterol, Tereyağlı tatlılar ve kurabiyeler. Bileşiminde süt veya margarin olan şeker türleri, çikolata karamel, Yağlar Tereyağı, krema, margarin süt ve süt ürünleri kullanılarak yapılmış mayonez ve mayonezli salatalar, soslar. Meyveler Süt tereyağı veya krema ile servis edilen meyveler. Kırmızı etler, Balık tavuk, hindi Süt ve süt ürünlerikazein içeren sosis ve salam türleri, köfteler, hamburger. Tereyağda kızartılmış etler. Çorbalar Kremalı çorbalar, Yoğurtlu çorbalar. Tarhana çorbası, Sütlü çorbalar, Tüm hazır çorbalar. Terbiyesinde süt olan çorbalar. Sebzeler Krema veya tereyağı ile hazırlanmış sebzeler. Soslu sebzeler. Sebze sufleleri. Diğer Besinler Bileşiminde süt,peynir, tereyağı, whey, kazein, kazeinatlar, kazein hidrolizatları, laktoz, laktoalbumin, laktoglobulin veya tereyağı aroması bulunan ürünler, margarin, bazı hazır galeta unları. İnek sütü alerjisi olan çocukta beslenme nasıl düzenlenmeli? İnek sütü Protein alerjisi olan 0-1 yaş grubu çocuklarda inek sütü içermeyen tam veya yoğun hidrolize özel mamalar kullanılabilir. Bu tür mamaların bulunamadığı durumlarda eğer soya sütü alerjisi yoksa soya bazlı mamalar da denenebilir. Günlük kalsiyum alımı hesaplanmalı ve gerekirse desteklenmelidir. Ayrıca bu yaş grubunda anne sütünün önemli olması nedeniyle emziren annelerin de süt ve süt ürünlerini tüketmemeleri gerekmektedir. Bu durumda annenin de kalsiyum desteğine ihtiyacı olacağı unutulmamalıdır. Süt, çocukluk yaş grubundaki en önemli protein kaynağıdır. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan çocukların protein eksikliği ve büyüme gelişme yönünden yakın takip edilmeleri gereklidir. Tüm diğer çocuklar gibi inek sütü alerjisi olan çocuklara da D vitamini desteği yapılmalıdır. Kalsiyum eksikliği nasıl önlenir? Kalsiyum içeren besinler nelerdir? Hayatın ilk yılında anne sütü ile beslenme ve hidrolize mamaların kullanımı ile bebek genellikle yeterli miktardaki kalsiyumu diyetten alır. Kalsiyumun yeterli tüketilmesi, tüm yaş gruplarında önemlidir. Farklı yaş gruplarında alınması gereken günlük kalsiyum miktarı farklıdır. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda da diyetle yetersiz alım durumunda kalsiyum desteği gereklidir. Yaşlara göre kalsiyum gereksinimi Bebekler 0-6 ay 210 mg/ gün 7-12 ay 270 mg/gün Çocuklar 1-3yaş 500 mg/gün 4-8yaş 800 mg/gün 9-13yaş 1300 mg/gün Kalsiyumdan zengin olan besinler arasında en çok kalsiyum içerenler süt ve süt ürünleri dışında; üzüm pekmezi, badem, koyu yeşil yapraklı sebzeler, taze nane, maydanoz, kuru fasulye, mercimek, nohut gibi baklagiller yanında, kuru incir ve bakla gibi besinler ve kuruyemişlerden de özellikle fındık ve fıstıktır. Bu besinlerden çocuğun seveceği ve yaşına uygun olanları yedirmek kalsiyum eksikliği gelişimini engelleyecektir. İnek sütü alerjisi olan bebek anneyi emmeye devam etmeli mi? İnek sütü alerjisi olan bebeklerin emzirilmesinde bir sakınca yoktur. Burada özellikle dikkat edilmesi gereken nokta annenin tükettiği süt ve süt ürünlerindeki süt proteininin anne sütü aracılığı ile bebeğe geçerek alerji oluşturma riskidir. Bu nedenle annenin de emzirme dönemi boyunca süt ve süt ürünleri tüketmemesi önerilir. Annenin de kalsiyumdan zengin besinlerle beslenmesi ve kalsiyum içeren mineral desteği alması önerilir. İnek sütü alerjisi olan çocuğa keçi sütü verilebilir mi? İnek sütü ile keçi sütü birbirine çok benzerdir ve inek sütüne alerjisi olan bir çocuğun keçi sütüne de reaksiyon gösterme olasılığı %80’ sütü alerjisi olan çocuklara keçi sütü koyun sütü, deve sütü, at sütü verilmemelidir. İnek sütü içeren gizli besin tehlikeleri ? İnek sütü alerjisi olan çocuklarda sadece süt ve süt ürünlerinden sakınmak her zaman yeterli olmayabilir. Bunun en önemli nedeni süt ve süt ürünlerinin birçok hazır gıda maddesinin içinde tatlandırıcı ve katkı maddesi olarak bulunmasıdır. Örneğin süt ve süt tozu ile terbiye edilmiş etten hazırlanan köfte veya ızgara et gibi bir besin maddesinin alımını takiben çok ciddi reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Sosisin içine bir süt proteini olan kazein’ ilave edildiğinden reaksiyon geçirme riski vardır. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan hastaların hazır köfte, içeriği bilinmeyen hamburger köftesi ve sosis yemeden önce, lokantalarda kırmızı etle hazırlanan yemekleri yemeden önce mutlaka içeriği kontrol etmeleri önerilir. Ayrıca ketçap veya birçok çeşni verici soslar da süt veya süt tozu içerdiğinden alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz. İnek sütünün alerji yaratma sıklığında birinciliği hiçbir besine kaptırmadığını, yazı dizimizin dünkü ilk bölümünde okumuştunuz. Yeni doğmuş bir bebeğin anne sütüyle beslendiği ilk günlerde annesinin tükettiği süt ürünleri nedeniyle bile rahatsızlanabileceğine dikkat çeken İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Alerjisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nermin Güler, ek gıdalara başlanmasıyla bu rahatsızlıkların artacağını söylüyor. Anne sütü alımı yetersiz olan bebeklerin beslenmesine eklenen mamaların inek sütü proteinleri içermesiyse bu proteinleri alan bebeklerin bağırsakları henüz olgunlaşmamış olduğu için bebeklerin alerjik hastalıklara daha sık yakalanmalarına neden oluyor. ÇAPRAZ REAKSİYON OLASILIĞI VARİnek sütü alerjisi teşhisi konmuş bir bebeğe asla süt, süt ürünleri ve süt ürünleriyle işlenmiş gıdaların verilmemesi gerekiyor. Çocukların çok sevdiği çikolata ve pastalar süt içerikli olduğu için, ailelerin ve çocukların etiket okuma alışkanlığının gelişmesinin önemine dikkat çeken Prof. Dr. Güler, “Bu çocuklara yuvada ve okulda yanlışlıkla süt ve sütlü besin verilmesini önlemek için kollarına ya da boyunlarına bir uyarı asılması gerekiyor” diyor. İnek sütü alerjisi olan bir bebeğin, başka hayvanların sütünü içmesinin de riskleri olabiliyor. Keçi ve koyun sütünün inek sütüyle yüzde 90 oranında çapraz reaksiyon verebileceğini söyleyen Prof. Dr. Güler, ağır alerjik reaksiyon geçirmiş hastaların bu alternatiflerden uzak durmaları gerektiğini dile getiriyor. İnek sütünün eşek sütüyle çapraz reaksiyon yaratma olasılığınınsa daha düşük olduğu belirtiliyor. ÖZEL MAMA KULLANILIYORİnek sütü alerjisi olan çocuklar için proteinleri parçalanarak alerjenik özelliklerini yitirmiş ürünler bulunuyor. Hafif şikâyetler gösteren hastalar için hidrolize mamalar yeterli olurken daha ağır reaksiyon olasılığı olanlar için proteinlerinin amino asitlere kadar tamamen parçalanmış olduğu özel mamalar kullanılıyor. Bu özel formüllerle alejik çocukların günlük ihtiyaçları karşılanmakla kalmıyor, beslenme bozukluklarının da önüne KATKI MADDELERİ RİSK OLUŞTURUYORYeni doğan bebeklerde sıklıkla süt alerjileri görülürken, ek besinlerle birlikte yumurta ve et alerjilerine de rastlanıyor. Beslenmeye farklı meyve, sebze, baklagil ve hububatın da girmesiyle bunlara karşı da alerjiler gelişebiliyor. Balık alerjisiyse diyete balık eklenmesinden sonra ortaya çıkıyor. Çocuğun kuru yemiş yemeye başladığı ilk yıllardan sonraysa ortaya fındık-fıstık alerjileri çıkıyor. Fındık, fıstık ve balık genellikle ömür boyu gerilemeyen alerjiler olarak dikkat çekiyor. Çocuğun gıda katkı maddeleriyle tanışmaya başladığı ilk yıllardan itibaren bu maddeler ne kadar çok tüketilirse, alerji riski de o kadar artıyor. Bu alerjilerin büyük-küçük her yaş grubunda gelişebildiğine dikkat çekiliyor. BÜYÜDÜKÇE FARKLI ALERJİLERLE KARŞILAŞILIYORÇocuk ve yetişkin besin allerjileri arasında önemli farklar bulunuyor. Küçük çocuklarda daha çok inek sütü ve yumurta kaynaklı alerjiler görülüyor. Büyüdükçe farklı besinlerde bulunan alerjik proteinlerde vücudu etkiliyor ve farklı alerjiler ortaya çıkabiliyor. Çocuk yaşlarda meydana gelen beSin alerjileri genellikle bünye olgunlaştıkça kendiliğinden geçse de her zaman böyle olmuyor. Kendiliğinden geçen alerjilerin başında inek sütü alerjisi geliyor. İnek sütü alerjisinin ilk 3 yıl içinde düzelme olasılığının yüzde 80 olduğu belirtiliyor. Geri kalanların bir bölümü ileri yaşlarda düzelmesine rağmen, bu sorun bir kısım hastada ömür boyu sürebiliyor. Çocuklukta saptanan besin alerjilerinin takibinin, çocuk alerji uzmanlarınca yapılması gerekiyor. Prof. Dr. Nermin Güler, “Çocuk ve aile hekimleri, hastanın normal izlenme süreci sırasında saptadıkları alerji problemlerinin sorumluluğunu çocuk alerji uzmanlarıyla paylaşmalı. Özellikle riskli vakalar senede en az 1 kez konsülte edilmeli” diye konuşuyor. AZ BİLİNEN ALERJİK BESİNLER Çok bilinmeyen ama sıklıkla alerji nedeni olan pek çok besin bulunuyor. Prof. Dr. Güler, bunları şöyle sıralıyor * Portakal, mandalina, limon gibi narenciyeler. * Başta muz, elma ve kivi olmak üzere tüm meyveler. * Domates, patates, havuç ve diğer sebzeler. * Buğday, mısır ve çavdar gibi tahıllar. * Fasulye ve mercimek gibi baklagiller. * Çay, kahve ve çeşitli baharatlar. * Besinlerin hazırlanması sırasında içlerine eklenen katkı maddeleri. YUMURTA İÇEREN AŞI VE İLAÇLARA DİKKATYumurta alerjisinde, yumurta ve içinde yumurta bulunma olasılığı olan besinlerin tüketilmemesi gerekiyor. Bu alerjide inek sütü kadar yüksek oranlı olmasa da zamanla hafifleyip kaybolabiliyor. “Çocuklara verilecek gıdaların onların seveceği şekilde yumurtasız yapılmasına gayret gösterilmesi ve akranlarının yediği benzer yiyecekleri yumurtasız şekilde yemeleri sağlanmalıdır” diyen Prof. Dr. Nermin Güler, bazı aşı ve ilaçların da yumurta içerdiğini, ailelerin bilgilenmek amacıyla mutlaka bir alerji uzmanına danışmaları gerektiğini KURTARAN İĞNEBesin alerjisinde tek ve en etkili tedavi yöntemi, alerjiye yol açan gıdalardan uzak durmaktan geçiyor. Hayati risk taşıyan kişilerin yanlarında ani gelişebilecek reaksiyonlara karşı epinefrin’ iğnesi taşımaları öneriliyor. Bu kalem şeklindeki iğne, alerjik besin alımı sonucunda aniden gelişebilecek reaksiyonlara karşı, kişinin kendisine uygulanıyor ve hastaneye varana kadarki süreçte hayat kurtarıcı olabiliyor. İnek sütü protein alerjisi İSPA, inek sütünde bulunan proteinlere karşı oluşan reaksiyonlardır. Bebek ve küçük çocuklar arasında en sık rastlanan besin alerjisidir. Çocukta genellikle inek sütünde bulunan birden fazla proteine karşı duyarlılık gelişir. Referans Düzgün, M., Sevdin, S., & Kermen, S. 2019. 0-6 ay süt çocuklarında inek sütü protein alerjisi varlığının değerlendirilmesi. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 12, 7-11. İSPA süt çocuklarında çok geniş bir yelpazede ve farklı şiddette yakınmalar oluşturabilir. Erken bulgular ve geç bulgular arasında ayrım yapmak yararlıdır. Erken bulgular alerjen alındıktan sonra birkaç dakika ile 2 saat arasında değişen sürede ortaya çıkar. Geç bulgular ise alerjen alındıktan 48 saat, hatta 1 hafta sonrasına kadar belirti verebilir. Referans Koca, T., & Akçam, M. 2015. Inek sütü protein alerjisi/Cow’s-milk protein allergy. Dicle Tip Dergisi, 422, 268. İnek Sütü Protein Alerjisi İSPA Belirtileri Sağlıklı olan bir bebekte inek sütü verilmeye başlandıktan sonra ishal ve kusma gözlenirse, bazen dışkısında kan varsa ve çocukta sancılanmaya bağlı huzursuzluk ve ağlama varsa inek sütü alerjisi akla gelmelidir. Referans Öztürk, M., & Besler, H. T. 2008. Besin Alerjileri. Sağlık Bakanlığı. Ankara, 7277-23. Tedavi Yaklaşımı İSPA tedavisinin temel prensipleri; doğru tanı, reaksiyonların tedavisi, eliminasyon diyeti, 2 yaş altındaki çocuklarda uygun mama kullanımı, destek tedavisi, büyüme ve gelişmenin takibi ve eğitime dayanır. Anne sütü alan bebeklerde de İSPA olabileceği unutulmamalıdır. Bu bebeklerde anne sütüne devam edilmeli, klinik reaksiyonların annenin inek sütü alımı ile ilişkisi kesin olarak gösterilmişse, annenin diyetinden süt ve süt ürünleri çıkarılmalıdır. Referans Koca, T., & Akçam, M. 2015. Inek sütü protein alerjisi/Cow’s-milk protein allergy. Dicle Tip Dergisi, 422, 268. İnek sütünün çıkarıldığı bir diyet tüketiliyorsa aşağıdaki besinler ve besin ögeleri içeriğinde olan diğer ürünler de tüketilmemelidir. • Tereyağı, tereyağı aromalı diğer yağlar, margarin • Kazein, kazeinatlar • Peynir çeşitleri, yoğurt, krema, muhallebi • Yarı hidrolize edilmiş ürünler • Laktalbumin, laktoglobulin, laktoz, laktuloz içeren ürünler • Süt az yağlı yarım yağlı, süt tozu, süt proteinleri, diğer hayvan sütleri • Puding, helva, kek, bisküvi, kurabiye, dondurma, makarna • Aroma katıcı maddeler Referans Öztürk, M., & Besler, H. T. 2008. Besin Alerjileri. Sağlık Bakanlığı. Ankara, 7277-23. İnek sütü protein alerjisinde ileri derece hidrolize, aminoasit bazlı ve pirinç bazlı formülalar tedaviye yönelik olarak tercih Eğer bebeğiniz için özel bir formül süt kullanılacaksa bu mutlaka hekim kontrolü ve gözetiminde olmalıdır. Referans Günaydın, N. C. 2019. İnek Sütü Alerjisine Güncel Yaklaşım. Namık Kemal Tıp Dergisi, 72, 146-155. Süt Alerjisi Bebekler için Sütsüz Yumurtasız Muhallebi İnek sütü alerjisi olan bebekler için süt ve yumurta içermeyen muhallebi tarifimiz aşağıdaki gibidir. Malzemeler; 1 lt anti-alerjik bebek sütü pirinç sütü, badem sütü, soya sütü…vb. bu sütler ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz 2 yemek kaşığı un 2 yemek kaşığı nişasta Yarım çay bardağı zeytin yağı 3 yemek kaşığı şeker Bir miktar vanilya Hazırlanışı; Anti-alerjik süt ile birlikte, un, nişasta, şeker ve vanilyayı bir kasede iyice karıştırın, Kısık ateşte sürekli karıştırarak iyice pişirin, Piştikten sonra ocaktan alarak soğumaya bırakın. Ilık hale gelinceye kadar ara ara karıştırın, Ilık halde iken zeytin yağını ilave ederek karıştırın, İyice pütürleri gidene kadar ve zeytin yağı tam olarak karışıncaya kadar bir miktar karıştırın yada çırpın. Öneriler & Uyarılar; Un içerisinde yüksek oranda gluten olduğu için gluten alerjisi olan bebeklerde kullanılmamalıdır, Kuruyemiş alerjisi yok ise isteğe bağlı olarak sonradan kuruyemiş ilavesi de yapılabilir. Süt alerjisi dışında çoklu besin alerjisi olan bebeklerde mutlaka doktorunuza danışarak, besinleri olması gereken zamanda ve sırada veriniz. Afiyet olsun… Aşağıdaki tarifler de ilginizi çekebilir; Süt Alerjisi Bebekler için Muzlu Kurabiye Tarifi Süt Alerjisi Bebekler için Bal Kabağı ile Kek Sütsüz Yumurtasız Portakallı Kurabiye Meyveli Tahıllı Bebek Kahvaltısı Sütsüz Yumurtasız Süt Alerjisi Bebekler için Kayısılı irmik Tatlısı Sütsüz İnek sütü alerjisi bebeklerde beslenmeye bağlı görülen alerjilerin başında yer alıyor. 1 yaşından sonra büyük oranda düzelse de, zamanında fark edilip, beslenme düzeni ayarlanmazsa bebekte bazı sıkıntılar da ortaya çıkarıyor. İnek sütü alerjisi nedir, nasıl belirti verir, ne yapmalı sorularını Diyetisyen ve Yasam Koçu Tuğba Yaprak'a sorduk. Asıl adı “İnek Sütü Protein Alerjisi” olan bu alerji, bebeklerde en sık görülen alerji çeşididir. İnek sütünün içinde yaklaşık 20 çeşit protein vardır ve bebek bu proteinlerden en az birine alerjik tepki gösterebilir. Alerjik tepki bağışıklık sisteminin anormal cevap vermesidir. Bebek anne sütü ile beslenmeye başladığı andan itibaren alerjiye yatkınlığı varsa hemen tepki göstermeye başlar. Bebekte bu alerjik tepkimelerin görülmesi için bebeğin direkt olarak inek sütü kullanmasına gerek yoktur. Anne, süt ve süt ürünlerine ağırlık vererek besleniyorsa inek sütündeki proteinler kendi sütüne de geçeceğinden bebek alerjik tepkiyi anne sütü aldıktan sonra da gösterebilmektedir. İnek sütü alerjisi genellikle bebeklik döneminin 1. ayından itibaren başlar ve 1 yaşın sonuna kadar devam edebilir. Bu süreçte bebeğin inek sütüne karşı olan alerjisi düzelebilirken düzelmeme durumu da söz konusudur. Bebek zaman içerisinde süt ve süt ürünlerine karşı tolerans gösterebilir ve yaşamı boyunca sorun yaşamadan bu gıdaları tüketebilir. Alerjisi olan bebeklerde bu durum nasıl anlaşılır? Bebeğiniz normalden fazla huysuz ve ağlıyorsa, aşırı derecede gaz sancısı çekiyorsa, pişik ve kaşıntıları uzun süreli geçmiyorsa, hırıltılı nefes alıp verme gözleniyorsa, öksürük ve kusmalar mevcutsa inek sütü alerjisinden şüphelenilmelidir. Anne sütü yetersizliğinde kullanılan formülalar veya devam sütleri standart olarak hazırlanmışsa bunlar da inek sütü protein alerjisi olan bebeklerde reaksiyona sebep olabilir. Bebeğinizde alerjik reaksiyonlarla karşılaşmamak adına Non-alerjik formül mamalar tercih edilmelidir. Bu bebeklerin beslenmesinde oldukça dikkatli davranılmalıdır. Dışarıdan alınan tüm yiyeceklerin ambalajları çok iyi okunup içerikleri incelenmelidir. Yemek hazırlarken yemekte bulunmasa bile kapta kalan besin artığı dahi alerjen etki gösterebilir. Bu yüzden yıkanan kapların iyice dezenfekte olduğundan emin olunmalıdır. Bebeklerde alerji görülme riski genellikle aile bireylerine dolayısıyla gen faktörüne bağlıdır. Anne veya babada görülen çeşitli alerjik reaksiyonlar kesin olmamakla birlikte ihtimali arttırabilir. Bu yüzden alerjik durumlar ailenizde söz konusu ise inek sütü proteini bulunmayan mamalar bebekleriniz için özenle seçilmeli ve gerekirse beslenme uzmanından destek alınmalıdır. Anne günlük beslenme programında nelere dikkat etmelidir? Bebek ilk 6 aylık süreçte yalnızca anne sütü ile besleniyorsa annenin yediklerine dikkat etmesi gerekir. Tüm süt ve süt ürünlerinden oluşan besinleri diyetinden çıkarmalıdır. Çapraz alerji riski söz konusu olabilir. Bu durumda anne dana eti de tüketmemelidir. Bebek anne sütü tüketemiyor veya anne sütü yeterli gelmiyorsa alerji mamaları ile beslenmelidir. Alerji mamaları bebeğin gelişimi ve büyümesi için yeterli içeriğe sahiptir. Herhangi bir yetersizlik durumu gözlenmeyecektir. 6. aydan sonra bebek ek gıdaya geçebilir. Öğle ve akşam yemeklerinde çeşitli meyve ve sebze püreleri ile başlanıp daha sonra yavaş yavaş yumurta sarısı verilebilir. Süt ve süt ürünleri tüketemediği için zengin kalsiyum kaynaklı besinlere ağırlık verilmelidir. Günlük yaklaşık 3-4 tatlı kaşığı pekmez bebeğe kalsiyum açısından destek sağlayacaktır. Annenin diyet uygulaması da bebeğin alerji sürecine oldukça katkı sağlayacaktır. Anne süt verirken diyetten çıkarılacak alerjik besinler bebeği önemli ölçüde rahatlatır ve bebekte görülen alerjiye bağlı oluşan etkiler azalmaya başlar. Anne zamanla besinleri günlük hayatına ilave ederek tüketmeye başlar ve bebek tepki vermiyorsa eski beslenme düzenine dönülebilir. İnek sütü alerjisi bulunan bebeklerde çoklu besin alerjisi de görülebilir. Özellikle bu alerjiye sahip bebekler yumurta, mercimek, ceviz, buğday ve pirince de alerjik reaksiyon gösterebilir. Bebeğin alerjisi için en sık kullanılan tanı yöntemi öncelikle aile bireylerine bakılması ve ardından diyete ekleme çıkarmalar yapılarak hangi besinlere alerjisi olduğu saptanmasıdır. Aile bireylerinden alınan öykü, çeşitli alerji testleri, eliminasyon diyeti bebeğin daha rahat bir süreç geçirmesinde yarar sağlayacaktır. İnek sütü alerjisine bağlı olarak bebeklerde çeşitli hastalıklar gelişebilir. Hırıltılı nefes alıp verme, ishal, kabızlık, karın ağrısı, kramplar, egzama ve kaşıntı belirtilerinde tedaviye yönelik ilaçlar da eklenmelidir. Alerjinin ileri boyutu anafilaksidir. Nadir görülen bir durum olsa da elde, yüzde, ağızda şişmeler ve nefes almada zorlanma yaşanır. Bebek bu dönemde mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır. Ek gıdaya geçiş sürecinde aldığı besinler dikkatle takip edilmelidir. İçeriği tam bilinmeyen veya dışarıdan yenen yemekler tercih edilmemeli ve bir beslenme uzmanından mutlaka destek alınmalıdır.

inek sütü alerjisi olan bebekler için bisküvi